P/e là gì
Tỷ lệ giá trên lợi nhuận (P/E) là thước đo mối quan hệ giữa giá thị trường của cổ phiếu (Giá) và lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS).
Ý nghĩa của số liệu này có thể cho bạn biết bạn sẵn sàng trả bao nhiêu cho một đô la lợi nhuận kiếm được trên cổ phiếu. Hoặc, bạn sẵn sàng trả bao nhiêu cho cổ phiếu của doanh nghiệp dựa trên lợi nhuận (thu nhập) của nó.
Công thức tính chỉ số tỷ lệ giá trên thu nhập:
Giá thị trường
P/E = ———————
EPS
Ví dụ: giả sử giá trị vốn hóa thị trường hiện tại của cổ phiếu X tại ngày 31 tháng 12 năm 2020 là 22.000 đồng, EPS của của cổ phiếu này là 2.000 biểu đồ, vậy P/E của cổ phiếu X là 11.
P/e càng thấp, lợi nhuận thu về càng cao.
Cách đầu tư với chỉ số P/e
Chỉ số P/e là chỉ số đặc trưng nhất của thị trường chứng khoán. Khi bạn đầu tư, bạn luôn muốn khoản đầu tư của mình gia tăng giá trị hàng năm. Phần giá trị gia tăng này phải cao hơn lãi suất ngân hàng thì khoản đầu tư này mới hiệu quả.
Ví dụ: bạn gửi ngân hàng 1 tỷ, lãi suất huy động 12 tháng là 7%, sau 1 năm bạn có thêm 70 triệu là 1,07 tỷ. Vậy P/e của khoảng đầu tư này là ~14,5. Rủi ro của khoản đầu tư này bằng 0.
Vì vậy, nếu chúng ta đầu tư cổ phiếu, chúng ta cần chọn cổ phiếu có P/e thấp hơn 14,5, tức là lợi nhuận hàng năm >7%. Tuy nhiên, nếu tỷ suất lợi nhuận chênh lệch với gửi ngân hàng không nhiều thì không đáng để chúng ta chịu rủi ro.
Mức P/e phù hợp là khoảng 10, tương đương lợi nhuận 10%/năm, cao gấp 1,5 lần lãi ngân hàng 7%. Nếu lãi suất ngân hàng tăng lên thì ta cần chọn cổ phiếu có mức P/e thấp hơn nữa để đảm bảo tỷ lệ 1,5.
Một điểm nữa là chúng ta cần chọn những doanh nghiệp có tiềm năng tăng trưởng lợi nhuận vào năm sau. Tức là EPS trong tương lai sẽ tăng lên và P/e năm sau giảm xuống. Điều này thường xuất hiện ở các doanh nghiệp:
- Chuẩn bị đưa vào hoạt động nhà máy mới.
- Nghiên cứu ra sản phẩm mới bán chạy
- Ký kết được các hợp đồng lớn, dự án mới
- Lợi nhuận tăng trưởng đều đặn trong quá khứ, tốc độ tăng P/e thấp hơn tốc độ tăng trưởng.
Nếu không có các yếu tố câu chuyện riêng như vậy thì chúng ta rất khó tính toán chỉ số P/e tương lai để đưa ra quyết định đầu tư.
Tại sao tồn tại những cổ phiếu P/e thấp?
Rõ ràng, nếu tỷ suất sinh lời cao (P/e = 4 ~ 25%/năm hoặc P/e = 5 ~ 20%) thì nhà đầu tư phải tranh nhau mua mới đúng. Tuy nhiên, P/e là chỉ số dựa trên kết quả đã thực hiện. Các trường hợp P/e thấp có thể xảy ra:
- Doanh nghiệp X có quy mô không đổi, gặp các yếu tố thuận lợi dẫn đến lợi nhuận tăng cao, năng lực sản xuất đạt giới hạn. Điều này dẫn đến doanh thu năm sau sẽ thấp hơn hoặc bằng năm trước. Biên lợi nhuận có thể sụt giảm do xuất hiện doanh nghiệp cạnh tranh trong khi quy mô và trình độ doanh nghiệp X không đổi. Điều này dẫn đến rủi ro P/e của năm sau sẽ cao hơn năm trước.
- Doanh nghiệp bất động sản chỉ được hạch toán lợi nhuận khi bàn giao nhà cho khách hàng. Nhiều năm trước đó doanh nghiệp có thể báo lỗ hoặc lãi ít trên sổ sách. Đến thời điểm bàn giao, lợi nhuận được hạch toán khiến báo cáo tài chính lãi đột biến, EPS tăng mạnh khiến P/e năm đó giảm mạnh. Tuy nhiên, năm sau công ty bắt đầu làm dự án mới, lại tiếp tục vòng tuần hoàn dự án, P/e cao và chưa được hạch toán lợi nhuận.
